W dawniejszych czasach mieliśmy dowódców, którzy się kulom nie kłaniali, teraz jedynie premiera co się księdzu nie kłania.
Żeby potwierdzić tą swoją asertywność wobec Kościoła Katolickiego, rządząca partia ramię w ramię z populistami Palikota postanowiła ograniczyć finansowanie z Funduszu Kościelnego.
Abstrahując od tego, jaki kształt przyjmie ustawa ograniczająca Fundusz, warto wiedzieć, co z twierdzeń antyklerykałów jest prawdą.
Mit pierwszy – Kościół i księża nie płacą podatków.
Jest to nieprawda. Kościelne osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą płacą podatek dochodowy CIT na ogólnych zasadach. Podatkiem za działalność niegospodarczą, która stanowi większość działalności Kościoła, obciążeni się księża jako osoby fizyczne. Każdy duchowny płaci zryczałtowany podatek dochodowy, o wysokości zależnej of funkcji i liczby osób zamieszkujących parafię.
Mit drugi – Kościół Katolicki jest faworyzowany w stosunku do innych wyznań.
Kościół Katolicki na gruncie finansowym jest nie tylko nie faworyzowany, ale nawet dyskryminowany. Szczegółowe obowiązki i przywileje finansowe i podatkowe uwzględniane są w ustawie o stosunku państwa do danego Kościoła. W Polsce został uchwalony szereg takich ustaw, dotyczą one wszystkich liczących się wyznań w Polsce. Ustawy te są owocem negocjacji poszczególnych Kościołów z państwem, ale co do zasady napisane są wedle jednego wzoru i rónią jedynie drobnymi szczegółami. Przy okazji wspomnianego podatku ryczałtowego Kościoły, których liczba wyznawców jest w danej parafii niższa niż 50%, mają w sposób istotny obniżony ryczałt. Kościół Katolicki, który niemal w całej Polsce ma powyżej 50% wiernych w parafii nie może liczyć na żadne ulgi.
Mit trzeci – Państwo dotuje Kościół poprzez Fundusz Kościelny.
Nie jest to do końca prawda. Fundusz Kościelny ma charakter odszkodowawczy. We wcześniejszych wiekach Kościoły utrzymywały się z dóbr ziemskich. Podczas sekularyzacji (głównie w XIX wieku, ale były też wcześniejsze) państwa zabierały te dobra Kościołom w zamian wypłacając im regularną rekompensatę. W Polsce na sekularyzację podczas zaborów nałożyła się także sekularyzacja komunistyczna. Tylko część nieruchomości została zwrócona wskutek prac Komisji Majątkowej, a utracone korzyści (lucrum cessans) praktycznie w ogóle. Państwo zabrało Kościołowi podstawę finansową, dlatego obecnie wypłaca rekompensatę.
Mit czwarty – Kościół w Polsce jest wyjątkowo uprzywilejowany na tle Europy.
Kolejny mit mający niewiele wspólnego z prawdą. W Polsce finanse Kościoła opierają się w lwiej części na dobrowolnych ofiarach. Mniejszą rolę pełnią pewne ulgi podatkowe i środki wypłacane (lub pokrywane) z Funduszu Kościelnego. Gorszą sytuację ma jedynie Kościół we Francji, gdzie władze agresywnie walczą z każdym przejawem religijności. W Niemczech Kościół ma te same przywileje co w Polsce, ale dodatkowo pobiera podatek kościelny, ściągany przymusowo przez państwo. Podobnie jest w Austrii i niektórych kantonach Szwajcarii. Quasi podatek funkcjonuje też w krajach skandynawskich. We Włoszech, Hiszpanii i na Węgrzech funkcjonuje fakultatywny podatek kościelny w postaci prawa podatników do odpisania części podatku na cele kościelne. Trzeba jedna zaznaczyć, że także tam oprócz tego funkcjonują odpowiedniki Funduszu Kościelnego, wypłacające Kościołom nie mniejsze niż u nas środki. W niektórych krajach, jak Belgi Kościół jest utrzymywany przez państwo, a Wielkiej Brytanii dominujący Kościół Anglikański utrzymuje się z pokaźnego majątku, który nigdy nie uległ sekularyzacji.
Podsumowując, o reformie finansów Kościoła możemy rozmawiać, ale opierajmy się w tym na faktach, a nie palikotowych bajkach.
Wiktor Klimiuk
Komentarze